De standaard camerasensor heeft een rechthoekige vorm - een configuratie die zowel portret- als landschaporiëntaties mogelijk maakt.
Maar is landschapsoriëntatie cruciaal voor het maken van een landschapsfoto? Moet portretten altijd in portretoriëntatie worden gefotografeerd?
En wat als u een onderwerp fotografeert dat geen portret of landschap is? Welke oriëntatie werkt het beste?
In dit artikel bekijken we hoe je kunt kiezen tussen een portret- of landschapsoriëntatie bij fotografie.
Een beetje geschiedenis
Landschap oriëntatie
Portret en landschap aanduidingen komen waarschijnlijk voort uit de oriëntaties van doeken die in de kunst worden gebruikt.
De afmetingen van een horizontale rechthoek passen het beste bij de brede vergezichten die landschapskunstenaars tonen. Dit leverde het formaat zijn landschapstitel op.
De landschapsoriëntatie is echter niet beperkt tot landschapsfoto's. Ja, landschapsmeesterwerken van Vincent van Gogh, Hokusai en Monet zijn in liggend formaat geweest. Maar kunstenaars als Sandro Botticelli en Wassily Kandinsky hebben niet-landschapskunst gemaakt met behulp van landschapsoriëntatie. Frans Lanting, Andreas Gursky en Gregory Crewdson beelden allemaal fotografische onderwerpen af met de landschapsoriëntatie.
Hetzelfde geldt voor portretfotografie. Fotografen als Robert Frank en Annie Lebovitz hebben portretten in liggend formaat benaderd.
De landschapsoriëntatie van deze afbeelding van een blad geeft een meer ontspannen kijkbenadering weer
Portret oriëntatie
Een canvas dat groter is dan het breed is, staat bekend als portretoriëntatie.
Leonardo da Vinci's Mona Lisa of die van Johannes Vermeer vrouw met een parel oorbel zijn beroemde voorbeelden van portretten afgebeeld in het traditionele formaat. En Dorothea Lange's Migrerende moeder en die van Steve McCurry Afghaans meisje zijn bekende voorbeelden van portretfotografie uitgevoerd in portretformaat.
Maar portretoriëntatie is niet beperkt tot het afbeelden van mensen. Schilders als Rachel Ruysch en Claude Monet werkten in portretformaat om niet-menselijke onderwerpen te verwerken.
En Edward Henry Weston gebruikte een portretformaat om een formele kwaliteit te geven aan zijn onderzoek naar organische materialen, terwijl de Bechers honderden portretgeoriënteerde afbeeldingen maakten van stedelijke oriëntatiepunten.
De portretoriëntatie van deze bladsamenvatting geeft een meer formele kwaliteit aan het beeld.
Moet u portret- of landschapsoriëntatie gebruiken?
Passend bij het onderwerp
Een van de doorslaggevende factoren bij de keuze tussen een portret- of landschapsoriëntatie zijn de afmetingen van het onderwerp zelf.
In termen van het inlijsten van het gezicht en lichaam van een mens, kan een portretformaat ideaal zijn. De verticale aard van het menselijk lichaam werkt goed bij een portretoriëntatie.
Verticale onderwerpen zoals hoge gebouwen, bomen en watervallen vereisen mogelijk ook een portretoriëntatie om in hun geheel te worden vastgelegd.
Onderwerpen die bestaan uit horizontale elementen (zoals vliegtuigen en landschappen) passen beter in de landschapsoriëntatie.
Liggende oriëntatie kan ook meer ruimte bieden voor het opnemen van extra elementen in een foto.
Dit is met name handig in fotografiegenres zoals omgevingsportretten, waarbij de setting van de foto net zo belangrijk is als het onderwerp.
Vanwege de afmetingen van vliegtuigen wordt luchtvaartfotografie vaak in landschapsoriëntatie uitgevoerd
Nadruk
De oriëntatie van een afbeelding draagt aanzienlijk bij aan de visuele nadruk.
Een portretoriëntatie overdrijft de rechtopstaande verlenging van onderwerpen op een foto. Maar een portretoriëntatie spreekt ook onze associaties met lange onderwerpen aan en benadrukt een gevoel van onafhankelijkheid, verwondering, moderniteit en zelfs superioriteit of onbehagen.
Een landschapsoriëntatie daarentegen legt extra nadruk op de ruimte, wat gemak en onderdompeling illustreert.
In het eenvoudige voorbeeld hieronder kun je zien dat er verschillende nadruk wordt gelegd op de bloemensilhouetten.
Het portretvoorbeeld benadrukt de energieke, rechtopstaande kwaliteit van de bloem. De landschapsoriëntatie zorgt voor een meer ontspannen perspectief.
Bijsnijden
Elke fotografische situatie is anders en soms is een element in een potentieel beeld niet ideaal.
Als er elementen in een foto aanwezig zijn die u liever weglaat, kan het veranderen van camerastandpunt helpen om een meer gepolijst beeld te krijgen, hetzij in de camera, hetzij tijdens de nabewerking.
Als u overtollige informatie wegsnijdt met een staande oriëntatie, wordt een afbeelding eenvoudiger en wordt afleiding tot een minimum beperkt.
Als u overschakelt van een portret- naar een landschapsoriëntatie, wordt de beeldhoogte verkleind, waarbij in plaats daarvan de voorkeur wordt gegeven aan de horizontale stroom in een foto.
Formaliteit versus ontspanning
In de loop van de tijd heeft ons historische gebruik van beeldoriëntatie specifieke visuele kwaliteiten geassocieerd met zowel staande als liggende formaten.
Portretoriëntatie wordt geassocieerd met de formaliteit van historische portretten. Het wordt ook geassocieerd met rechtop staan, wat gehecht is aan waakzaamheid, gezelligheid en energie.
Een liggend formaat kan daarentegen een meer ontspannen, organische indruk aan een foto geven. Een horizontale oriëntatie wordt dus geassocieerd met liggen, waardoor een beeld een meer rustgevende kwaliteit krijgt.
Conclusie
Kiezen tussen een staande of liggende afdrukstand is niet eenvoudig. Er zijn veel aspecten waarmee rekening moet worden gehouden en de oriëntatie van een afbeelding hangt sterk af van de situatie.
Maar als u de voor- en nadelen van verschillende oriëntaties begrijpt, bent u in een goede positie om te beslissen welke richting u wilt gebruiken!
Leunt u naar portret- of landschapsoriëntatie? Deel met ons in de comments!
