Dit opiniestuk is bijgedragen door Declan O’Neill van www.newzealandlandscape.com.
De winnaar van een van de meest prestigieuze fotowedstrijden van Groot-Brittannië werd onlangs van zijn titel ontdaan vanwege overmatig gebruik van Photoshop. David Byrne was de winnaar van de prijs Landschapsfotograaf van het jaar en een prijs van £ 10.000 ($ 16.000), maar zijn titel en prijzengeld hebben nu een verrassingsactie gekregen van de organisatoren van de wedstrijd, die wordt ondersteund door Epson, The Sunday Times Magazine en The National Theatre.
De dramatische ommekeer kwam tot stand nadat andere fotografen erop wezen dat het beeld was gephotoshopt met wolken die niet in het oorspronkelijke beeld waren opgenomen. Andere fotografen wezen op de onmogelijkheid van de zon om schaduwen in verschillende richtingen te werpen.
De heer Byrne verdedigde zijn manipulatie van het beeld door erop te wijzen dat het veranderen van beelden nauwelijks nieuw is. Hij werd geciteerd door The Daily Mail en zei: ‘De puristen die er waren, waren niet gelukkig. Rommelen met foto's wordt al meer dan 100 jaar gedaan. Ik behandel mijn fotografie als kunst en ik probeer de best uitziende foto te maken. '
Die drie zinnen definiëren netjes de strijdlijnen die zijn getrokken over de digitale manipulatie van foto's.
Allereerst lijkt hij te suggereren dat iedereen die bezwaar heeft tegen het manipuleren van afbeeldingen een ‘purist’ is. Het lijkt duidelijk dat ‘puristisch’ in deze context geen compliment is. Wat deze verhulde belediging niet erkent, is dat veel fotografen er geen bezwaar tegen hebben Photoshop te gebruiken om foto's te verbeteren, maar ze hebben wel bezwaar tegen het gebruik ervan bij het wijzigen van foto's.
Het probleem zit in het bepalen wanneer verbetering een grens overschrijdt naar wijziging. Hoogspanningskabels verwijderen uit een landschap is één ding. Het veranderen van de kleur van de lucht van grijs naar oranje is iets heel anders. Het is niet alsof er een tekort is aan zonsondergangen om te fotograferen en de vreugde van landschapsfotografie is het vastleggen van het ongrijpbare, niet het vervaardigen met software. Het is geen misdaad om een zonsonderganghemel te creëren, het is gewoon nogal triest dat iemand het zou moeten doen als er zoveel natuurlijke kleuren zijn om te fotograferen. Hoe vaak heb je naar een superverzadigde landschapsfoto gekeken en instinctief geweten dat deze niet waar is? Toch zien we dat deze foto's voortdurend prijzen winnen in club- en nationale competities. Iedereen die heeft bestudeerd hoe zonlicht het landschap vanuit verschillende hoeken schildert, weet hoe hij de beste kleur kan vastleggen zonder Photoshop nodig te hebben. Dat is wat buiten in het veld je leert. Je leert hoe je het licht maximaal kunt benutten.
Het tweede verweer dat de heer Byrne naar voren brengt, is dat fotografen al heel lang ‘rommelen’ met foto's. Zijn woordkeuze is zowel ongelukkig als onthullend. Fotografen moeten hun onderwerp respecteren. Je hoeft niet ver te gaan om werkelijk prachtige, natuurlijke foto's te maken en het idee dat het oké is om met de gemaakte foto te rommelen, is een deprimerende opmerking over het ambacht van fotografie. Deze houding vertelt ons dat de fotograaf er geen moeite mee heeft om een visie te creëren van wat ze wilden dat ze hadden vastgelegd, maar dat mislukte.
Ten slotte vertelt meneer Byrne ons dat hij zijn fotografie als ‘kunst’ behandelt en probeert ‘de mooiste foto’ te maken. Hier is het echte probleem met de softwaretools waarmee we onze eigen foto's kunnen maken. Fotografie is altijd een ambacht geweest. Ansel Adams hoefde geen wolken toe te voegen of boomvormen te veranderen, omdat zijn afbeeldingen eerlijk en mooi waren. Er is niets mis met het schilderen van nieuwe afbeeldingen met Photoshop, noem het maar geen fotografie. Het is iets heel anders wanneer een fotograaf kunstenaar wil worden. Een kunstenaar maakt beelden vanuit zijn verbeelding en dat is prachtig. Laat de fotografie gewoon achter om vast te leggen wat de camera ziet, niet wat de fotograaf wilde dat hij had gezien.
Bijzonder is dat de heer Byrne zo'n prestigieuze titel als landschapsfotograaf van het jaar had moeten winnen. Gelukkig werden zijn wijzigingen onder de aandacht gebracht van de rechters die ze zelf niet hadden kunnen ontdekken. Maar voor de ‘puristen’ zou zijn onderscheiding het idee hebben versterkt dat we afbeeldingen kunnen veranderen in de naam van ‘kunst’ en toch beweren dat het foto's zijn. Als er iets goeds uit dit spijtige debacle kan komen, is het de les dat het landschap onze tussenkomst niet nodig heeft. Het echte plezier van landschapsfotografie ligt in het vastleggen van de ongerepte schoonheid ervan. Het schilderen in de ruwe lippenstift van Photoshop is zowel overbodig als een bekentenis dat we het niet voor zichzelf kunnen laten spreken door onze lenzen.
Declan O’Neill is een fotograaf die in Nelson, Nieuw-Zeeland woont. Hij is gespecialiseerd in landschapsfotografie en organiseert fotografische reizen op het Zuidereiland. Zijn website is te vinden op www.newzealandscape.com.